شوراهای اسلامی، مظهر مردم‌سالاری دینی

نظر به جایگاه و نقش با اهمیت شوراهای اسلامی در نظام مردم‌سالار جمهوری اسلامی، نهم تا پانزدهم اردیبهشت‌ماه به‌عنوان هفته شوراهای اسلامی شهر و روستا در تقویم لحاظ شده است.

شوراهای اسلامی شهر و روستا یکی از تأثیرگذارترین نهادهای تصمیم‌گیر و مظهر مشارکت مردمی و مردم‌سالاری در حوزه مدیریت شهری است. این خدمت‌رسانی، طیف وسیعی از حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، عمرانی، امنیتی و اقتصادی را شامل می‌شود که بسته به میزان موفقیتش می‌تواند رفاه و آسایش را برای شهروندان به ارمغان بیاورد. باوجوداینکه این شوراها در بسیاری از موارد منشأ خیر و توسعه در شهرها بوده‌اند، آن‌گونه که انتظار می‌رفت تاکنون عملکرد موفقی از خود بر جای نگذاشته‌اند. بخش بزرگی از این عدم موفقیت ناشی از: 1- عدم شناخت درست و دقیق نسبت به مجموعه داشته‌ها و نداشته‌های حوزه سرزمینی شامل فرصت‌ها، ظرفیت‌ها و استعدادها، موانع و کمبودها، نیازها و نارسایی‌ها است. ارائه راهکارها و طرح‌های مناسب به‌دوراز هرگونه شعارزدگی و مبتنی بر واقعیت موجود در جهت استفاده بهینه از همه ظرفیت‌ها و استعدادها برای حل مشکلات مردم، از دیگر وظایف بر زمین‌مانده این نهاد مشورتی است. 2- موضوع دوم، ضعف شوراها در همکاری و تعامل با سایر بخش‌ها و مدیریت‌های شهری است. شرایط پیچیده امروزی جامعه در کنار کمبود منابع و امکانات، بیش از گذشته، همکاری و تعامل بین سازمان‌ها را ایجاب می‌کند. منظور از همکاری بین سازمانی فرایندی است که در آن سازمان‌ها از طریق ایجاد اجماع، تسهیم و هم‌افزایی دانش و امکانات و سایر توانایی‌ها، در یک تقاطع مشترک از هدف‌ها تا حصول نتیجه با یکدیگر کار می‌کنند. 3- ناتوانی در تشویق و جلب مشارکت‌های مردمی در قالب حمایت از نهادهای مدنی، تعاونی‌ها، انجمن‌ها، سمن‌ها و ... برای حضور بیشتر مردم در عرصه‌های گوناگون از دیگر ضعف‌های نهاد شوراهای اسلامی است. اعضای شورا باید این نکته را مدنظر قرار دهند که اداره شهر فقط در نهادهای رسمی مدیریت شهری خلاصه نمی‌شود؛ به بیانی دقیق‌تر امروزه مشارکت مردمی به‌عنوان کلید توسعه جوامع انسانی مطرح شده که بدون آن امکان دستیابی به توسعه پایدار فراهم نیست.

به‌طورکلی هدف از تشکیل مجلس‌های محلی، شرکت دادن مردم در اداره امور از پایین‌ترین سطح جامعه تا بالاترین سطح آن است تا از این طریق، شهروندان به اداره امور شهر و محلی که در آن زندگی می‌کنند، علاقه‌مند شوند، نسبت به آن احساس مسئولیت کنند و در ساخت و توسعه آن مشارکت نمایند؛ موضوعی که نیازمند تقویت جایگاه این نهاد، بازنگری و تغییر در روندها و عملکردها است.

نویسنده: حسین حسینی نژاد