آیت‌‌الله جوادی آملی: بدترین دشمن انسان هوس است

به گزارش خبرگزاری کرامت به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد علوم وحیانی اسراء، جلسه درس اخلاق هفتگی آیت الله عبدالله جوادی آملی این هفته در مسجد اعظم قم با حضور اقشار مختلف مردم برگزار شد.

آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در این جلسه، به شرح حکمت 116 نهج البلاغه پرداخت و اظهار کرد: صد و شانزدهمین کلمه از کلمات قصار نهج البلاغه این است: «وَ قَالَ ع کَمْ مِنْ مُسْتَدْرَجٍ بِالْإِحْسَانِ إِلَیْهِ وَ مَغْرُورٍ بِالسَّتْرِ عَلَیْهِ وَ مَفْتُونٍ بِحُسْنِ الْقَوْلِ فِیهِ وَ مَا ابْتَلَى اللَّهُ أَحَداً بِمِثْلِ الْإِمْلَاءِ لَه‏»، این کلمه در شماره 260 نیز تکرار شده است؛ حالا چرا سید رضی این را دو بار تکرار کرد، وقتی به آن جمله رسیدیم رازش مکشوف می‌شود. این جمله نورانی «کَمْ مِنْ مُسْتَدْرَجٍ»‏، شرح دو آیه از آیات قرآن کریم است. ذات اقدس الهی در قرآن می‌فرماید: شما همیشه اهل محاسبه باشید. قبل از اینکه دیگران شما را در محکمه به حساب بکشند؛ حالا یا بعد از نماز است یا فرصت های دیگر است «حَاسِبُوا أَنْفُسَکُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا».

وی ادامه داد: به ما هم فرمودند هیچ دشمنی بدتر از هوس نیست. این بیان نورانی حضرت است که فرمود «أَعْدَی عَدُوِّکَ نَفْسُکَ الَّتِی بَیْنَ جَنْبَیْکَ» این شیطان که هوی، ابزار اوست، شش هزار سال عبادت کرده، تمام راز و رمز خیانت ها و خدعه ها را آشناست که چگونه حق را باطل نشان بدهد و باطل را حق نشان بدهد. از راهی وارد می‌شود که انسان را می‌بیند و انسان او را نمی‌بیند، ابزار کار هم در دست اوست، سوابق طولانی هم در این راه دارد و آدم(سلام الله علیه) را هم از بهشت بیرون کرد، چنین موجودی سوگند یاد کرده که انسان را گمراه بکند؛ البته از راه درون که هوس هست؛ لذا محاسبه هوس و خواسته های هوس و خواسته های بیرون و خواسته های درون، این هر روز وظیفه ماست.

مرجع تقلید شیعیان ابراز کرد: اینکه حضرت امیر فرمود «کَمْ مِنْ مُسْتَدْرَجٍ بِالْإِحْسَانِ إِلَیْهِ» این واژه مستدرج از دو جهت تدریج را به همراه دارد. یکی خود ماده درج و تدرّج هم تدریج بودن را به همراه دارد. یک هیأت استفعالی که دارد مستدرج. فرمود به اینکه نعمت های فراوانی به انسان می‌رسد. در کنار این نعمت های فراوان، احترام های زیادی هم انسان می‌بیند، ولی غافلانه آن نِعَم را صرف می‌کند، یک؛ غافلانه این بزرگداشت ها و احترام های جامعه را تحویل می‌گیرد، دو؛ دفعتاً می‌افتد و سقوط می‌کند، سه. فرمود: «کَمْ مِنْ مُسْتَدْرَجٍ بِالْإِحْسَانِ إِلَیْهِ» اگر ذات اقدس الهی نسبت به کسی احسان کرد، او خودش را نبازد. اگر جامعه به کسی احترام کرد، او خودش را نبازد. این می‌خواهد آزمون کند امتحان بکند.

وی بیان کرد: «کَمْ مِنْ مُسْتَدْرَجٍ بِالْإِحْسَانِ إِلَیْهِ وَ مَغْرُورٍ بِالسَّتْرِ عَلَیْهِ» خیلی از لغزش های زبانی و غیر زبانی را انسان مبتلا می‌شود و ذات اقدس الهی ستّار است او ستّار العیوب است. فرشتگانی که مواظب ما هستند، کاملاً می‌نگارند و می‌نویسند. ﴿ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاَّ لَدَیْه ‏رَقیبٌ عَتیدٌ﴾ فرمود اینها می‌نویسند اما حق گفتن ندارند. فقط ستّار هستند.

آیت‌الله جوادی آملی در ادامه بیان کرد: «وَ مَغْرُورٍ بِالسَّتْرِ عَلَیْهِ وَ مَفْتُونٍ بِحُسْنِ الْقَوْلِ فِیهِ» او شهرتی در جامعه دارد محترم است از او به نیکی نام می‌برند ولی این فتنه است، این مفتون این فتنه را تشخیص نمی‌دهد چون اهل محاسبه نیست. بعد فرمود به اینکه «وَ مَا ابْتَلَى اللَّهُ أَحَداً بِمِثْلِ الْإِمْلَاءِ لَه‏‏»، خدا کسی را ابتلاء نکرد به مثل املاء. املاء یعنی مهلت دادن.

وی در توضیح این فراز تصریح کرد: یک وقت است که کسی غفلتی دارد خدا فوراً او را متنبّه می‌کند این به هوش می‌آید یا توبه می‌کند یا ترک می‌کند و مانند آن. یک وقت است که در درازمدت این هم شهرت اجتماعی دارد هم بهره مادی دارد هم موقعیت سیاسی اجتماعی پیدا می‌کند در چند سال به همین روال می‌گذراند. دفعة این را می‌گیرد، و او باخبر نیست دفعةً گرفتار خواهد شد، در چند جای قرآن تعبیر به املاء دارد یعنی مهلت می‌دهیم. ما مهلت می‌دهیم ببینیم در این آزمون ها چه می‌کند؟.

آیت‌الله جوادی آملی اظهار کرد: خدا هیچ کسی را به مثل مهلت دادن مبتلاء نکرد. چون اگر مهلت تمام شده باشد، بعد انسان غرق بلاء است و هیچ راهی هم ندارد. اما اگر در بین راه باشد، بالاخره یک راه هایی هست توسلی هست دعایی هست حالتی هست که انسان بتواند مراجعه بکند به اهل بیت ناله کند.