ایستادگی بر خطوط قرمز در گام آخر

برخی گمانه‌زنی‌ها از پایان مذاکرات در وین حکایت دارد؛ خبرهایی که از باقی ماندن چند موضوع پادمانی برای احیای مجدد برنامه جامع اقدام مشترک خبر می‌دهند که قرار است در سفر گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کشورمان بر سر تعیین تکلیف آن‌ها رایزنی صورت گیرد. بااین‌حال مقامات کشورمان همچنان بر این عقیده هستند که تا زمانی که تمامی خواسته‌ها و شروط ایران پذیرفته نشده، پایان مذاکرات به معنی انجام توافق، قابل تصور نیست.

خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان بعد از توئیت نمایندگان انگلیس و فرانسه در وین در خصوص پایان یافتن مذاکرات، در توئیتی نوشت: «گفتگوهای وین همچنان ادامه دارد. اخبار زودهنگام خوب، جایگزین توافق خوب نمی‌شود. هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید که توافق انجام شده است، مگر آنکه تمام مسائل مهم باقی‌مانده حل‌وفصل شود. تلاش مضاعفی لازم است. اکنون همه بر گام‌های کلیدی نهایی متمرکز شده‌اند».

امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در تماس تلفنی با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با بیان اینکه شتاب و عجله طرف غربی نمی‌تواند مانع رعایت خطوط قرمز ایران شود، تصریح کرد: «هر زمانی که طرف‌های غربی خطوط قرمز باقیمانده و اعلام شده ما را بپذیرند آماده حضور در وین هستم».

خبرها از مذاکرات وین نشان می‌دهد که طرفین اختلافات را کم کرده‌ و به توافق نزدیک شده‌اند. در این مقطع حساس، گزاره‌های خبری موجود و فضای افکار عمومی نباید اغواکننده شود و نباید مقاومت تیم مذاکره‌کننده کشورمان بر سر خطوط قرمز، در این برهه حساس تضعیف شود. درست است که در آستانه یک توافق برای لغو تحریم‌های آمریکا قرار داریم و به عبارتی توافق در دسترس است، اما خطوط قرمز و اختلافات باقی‌مانده نباید در لحظه آخر نادیده گرفته شود و در مواجهه با فضای روانی، تسهیل گردد. اگر فرضیه کنونی از توافق برای انتفاع اقتصادی پایدار، تبدیل به توافق به هر شکل ممکن شود (که البته این‌گونه نیست)، باید انتظار بدعهدی طرف مقابل در فردای توافق باشیم. نباید فراموش کنیم که آمریکائی‌ها استاد بدعهدی و دبه درآوردند. در این خصوص تجارب گذشته برای ما درس‌آموز است. مسائل باقی‌مانده مهم هستند، به‌خصوص که می‌توانند در آینده مبنایی برای عدم انتفاع اقتصادی پایدار جمهوری اسلامی از توافق احتمالی باشند. در این میان یکی از مسائل مهمی که نباید بدون حل‌وفصل آن توافقی صورت گیرد، بسته شدن پرونده اتهامات بی‌پایه آژانس در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران است. بدون بسته شدن پرونده ایران در شورای حکام آژانس، توافق با غرب برای احیای برجام و ورود مجدد آمریکا به توافق هسته‌ای بی‌فایده بوده و به‌منزله حرکت بر لبه تیغ است؛ چراکه بهانه آشکاری به طرف مقابل برای فشار مجدد بر جمهوری اسلامی در شورای حکام آژانس و به طبع آن، شورای امنیت خواهد داد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در دوره مناقشه غرب بر سر حقوق هسته‌ای کشورمان، نشان داد که یک نهاد بین‌المللی مستقل نبوده و به تکالیف ذاتی و قانونی خود پایبند نیست. مضاف بر اینکه در زمینه امانت‌داری از اطلاعات امنیتی اعضا، به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران، کارنامه سیاهی دارد.

بی‌شک توافق احتمالی بدون رعایت خطوط قرمز ایران و حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده، به پاشنه آشیل جمهوری اسلامی در آینده تبدیل خواهد شد. در شرایط کنونی عقب‌نشینی از خطوط قرمز، بازی در عملیات روانی طرف مقابل بوده و زمینه را برای بهانه‌تراشی و تعهدناپذیری غرب در آینده فراهم خواهد کرد. اکنون که مقاومت در حال نتیجه دادن است، ضرورت دارد در گام پایانی بر روی خطوط قرمز پافشاری نمود؛ چراکه امروز آمریکا در وضعیتی قرار دارد که محتاج توافق با ایران است و راهی جز امتیاز دادن ندارد.

یادداشت روز

(نویسنده: احمد بنافی)