فصل باد موافق!

از آغاز دور جدید مذاکرات برجامی تا امروز که شاهد دگرگونی سریع و عمیقی در جهان هستیم؛ حمله روسیه به اوکراین تغییرات جدیدی را رقم زد که می‌تواند زمین بازی را به کلی تغییر دهد؛ به عبارتی، ادامه مذاکرات در جهانی متفاوت از سال ۱۴۰۰ به‌پیش خواهد رفت؛ اما موضوع این است که در این جهان جدید، گذشت زمان به نفع کیست؟

جنگ اوکراین و تأثیر آن بر افزایش قیمت انرژی، سبب شده تا بایدن بیش از گذشته به برجام و عواقب آن بیندیشد. تصور کنید در مارس ۲۰۲۳ قیمت جهانی نفت همچنان بیش از صد دلار در هر بشکه باقی بماند و زمستان سخت در کشور‌های اتحادیه اروپا از راه برسد. احتمالاً آن‌ها مجبور می‌شوند تا سهمیه‌بندی انرژی را آغاز کنند و صنایع را از برق موردنیاز محروم کرده و مدارس را به دلیل مشکل گرمایش تعطیل کنند. از این بدتر اینکه قیمت بالای انرژی می‌تواند اروپا را وارد دوره‌ای از رکود و تورم فاجعه باری کند. تورمی که به گفته بلومبرگ در همین ابتدای بحران (اسفند 1400) به رقم 7.2 درصد رسیده است.

حتی با وجود آن‌که ایالات‌متحده ممکن است از این رکود و تورم در امان بماند؛ اما قیمت بالای بنزین همچنان آمریکایی‌ها را خشمگین نگه‌ خواهد داشت. در این شرایط حزب دموکرات در انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر ۲۰۲۲ میلادی، کنترل سنا و مجلس نمایندگان را از دست می‌دهد و به‌طور چشمگیری توانایی رئیس‌ جمهور آمریکا برای پیشبرد سیاست‌هایش تضعیف می‌شود.

طبیعتاً برای پیشگیری از این معضل‌، غرب باید علاوه بر اینکه در درازمدت خود را از وابستگی به انرژی روسیه رها سازد، در کوتاه‌مدت سایر تولیدکنندگان را به تولید بیشتر و بیشتر نفت ترغیب نماید. به‌زعم طرف غربی با احیای برجام، ایران می‌تواند به‌سرعت فروش قانونی خود را افزایش دهد و تا حدی این کمبود جبران شود. مسئله مهم‌تر اینکه بدون برجام، تأسیسات و زیرساخت‌های نفتی عربستان و امارات همچنان در معرض تهدید موشک‌ها و پهپادهای یمنی خواهند بود و غرب برداشته شدن تهدید در این حوزه را نیز به‌نوعی در دست ایران می‌داند.

در شرایط کنونی، قیمت جهانی انرژی رشد تصاعدی یافته و ایران نیز از این طریق به درآمدهای قبل از تحریم‌های ترامپی رسیده است و اما غرب با نزدیک شدن به زمستان، به لبه پرتگاه بحران انرژی نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود. غرب چه بخواهد و چه نخواهد، در جهان جدید باد موافق از سمت شرق می‌وزد.

تحلیل روز

(نویسنده: حسین حسینی نژاد)