مواجهه نژادپرستانه غرب با پدیده جنگ

جنگ همواره پدیده‌ای مذموم و ضدانسانی بوده است، مگر درصورتی‌که عاملی برای بقاء انسان و مقابله با ظلم و بی‌عدالتی و دفع متجاوز باشد. هدف از این نوشتار دفاع از جنگ نیست. بلکه مقصود، تأکیدی عینی بر رفتارهای گزینشی و برخورد تبعیض‌آمیز و رفتارهای نژادپرستانه کشورهای غربی در مواجهه با پدیده جنگ در نقاط مختلف دنیاست.

در روزهای گذشته یکی از خبرنگاران ارشد شبکه «سی‌بی‌اس نیوز» آمریکا طی گزارشی در خصوص پوشش بحران اوکراین در اظهاراتی گفت: «با تمام احترام باید بگویم که اوکراین مانند عراق یا افغانستان نیست که ده‌ها سال شاهد درگیری بوده‌اند. این کشوری نسبتاً متمدن و اروپایی است». مجری شبکه «بی‌ام‌اف تی‌وی» فرانسه هم در یک برنامه تلویزیونی که به‌صورت زنده پخش می‌شد، اظهار داشت: «ما در مورد سوری‌ها که از بمباران دولت سوریه تحت حمایت پوتین فرار کردند، صحبت نمی‌کنیم. در مورد اروپایی‌ها حرف می‌زنیم که دارند فرار می‌کنند که قیافه‌شان شبیه ما است که سوار بر ماشین در حال فرارند، فرار می‌کنند تا ما جان آن‌ها را نجات دهیم». بااین‌حال برخی چهره‌های مشهور غربی به این نگاه‌های گزینشی و نژادپرستانه غرب به موضوع جنگ واکنش نشان داده‌اند، ازجمله آن‌ها، جیسون کال کاندیدای دموکرات انتخابات کنگره آمریکا است که با انتشار توئیتی نوشته است: «بیش از 100 هزار یمنی به خاطر قحطی و جنگی که ما حمایت می‌کنیم، کشته شده‌اند. اگر ما جنگی را محکوم می‌کنیم، باید همه جنگ‎ها را محکوم کنیم، اما این کار را نمی‌کنیم، چون از آن جنگ حمایت می‌کنیم و از آن بهره مالی می‌بریم». هفته‌نامه نیوزویک آمریکا هم اخیراً با انتشار سرمقاله‌ای با عنوان «آقایان اروپایی، خون اوکراینی‌ها از دیگران رنگین‌تر نیست» به قلم «لائورن کراسبی مدلیکوت» نوشت: «در برابر تمام درگیری‌هایی که حقوق بشر را نقض می‌کنند و هر جنگی که جان مردم بی‌گناه را می‌گیرد، باید همانند تهاجم روسیه به اوکراین، با اعتراض‌های همه‌جانبه واکنش نشان دهیم. باید خشمگین باشیم، خواهان اقدام باشیم و دولت‌ها را مسئول رفاه پناه‌جویان بدانیم؛ اما چرا برای دیگر مردمان گرفتار در جنگ، آوارگی و کشتار که اروپایی، اوکراینی و سفیدپوست نیستند، شاهد چنین امواجی از اعتراض نیستیم؟ در تمام کشورهای درگیر جنگ- از اوکراین تا افغانستان، جمهوری دموکراتیک کنگو، اتیوپی، سودان، میانمار، تونس، سومالی- مردمی وجود دارند که در میانه درگیری‌هایی گرفتار شده‌اند که خارج از کنترل آن‌هاست، افرادی مانند اوکراینی‌ها؛ اما به‌ندرت در مورد آن‌ها می‌شنویم و به‌ندرت جویای احوالشان هستیم. این ممکن است به این دلیل باشد که نسبت به خشونتی که علیه مردمان غیرسفیدپوست ادامه دارد، حساسیتمان را از دست داده‌ایم، یا به این دلیل که آن‌ها "شبیه ما نیستند" یا "قرابتی با ما ندارند" به وضعیت ناگوارشان اهمیت نمی‌دهیم».

صدای اعتراض در کشورهای غربی علیه جنگ اوکراین در حالی بلند شده و دولت‌های غربی درصدد تحریم و برخورد با روسیه برآمده‌اند که همین کشورها و جوامع، سال‌هاست در قبال کشتار ملت‌های مسلمان و شهروندان غیرنظامی در فلسطین، سوریه، عراق، لبنان، یمن و کشورهای آفریقایی دم فروبسته‌اند و یا به‌نوعی در جنایات متجاوزان در کشورهای مذکور شریک‌اند. تاریخچه جنگ‌های روابط بین‌الملل معاصر به‌ویژه تحولات دهه‌های اخیر به‌خوبی نشان داده است اولویت کشورهای غربی در مواجهه با جنگ‌های درون منطقه‌ای و بین‌المللی، عمدتاً پیروی از منافع ملی و «رنگ و نژاد» بوده است. نظام بین‌الملل پیش و بیش از آن‌که از جنگ که یک پدیده وحشتناک است، متضرر شود، از ساختارهای تبعیض‌آمیز و رفتارهای نژادپرستانه و رویکردهای جنگ‌طلبانه و بحران‌ساز غرب که مقدمه جنگ‌افروزی‌های منطقه‌ای است، رنج برده است.

یادداشت روز

(حمید خوش‌آیند)