پارادوکس مشهود ترکیه در قبال فلسطین

حمایت از آرمان ملت فلسطین، یکی از تناقضات مشهودی است که سال‌هاست در سیاست خارجی دولت ترکیه دیده می‌شود. این موضوع نه‌تنها باعث آزردگی فلسطینی‌ها گردیده، بلکه در داخل ترکیه و در منطقه و جهان اسلام باعث تضعیف فزاینده موقعیت و جایگاه سیاسی اردوغان نیز شده است.

وزیر امور خارجه ترکیه، اخیراً در راستای سیاست احیای روابط با رژیم صهیونیستی، برای اولین بار بعد از 13 سال با یائیر لاپید، همتای صهیونیستی خود تلفنی گفتگو کرد. اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه نیز در اظهارنظری اعلام کرد: «اسحاق هرتزوگ، رئیس اسرائیل به ترکیه سفر خواهد کرد».

ابراهیم کالین، سخنگوی دفتر ریاست جمهوری ترکیه چند روز قبل، در پاسخ به سؤالی درباره گرم شدن روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی، گفت: «با پایان ۱۵ سال حکمرانی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق اسرائیل، دوره جدیدی در روابط دوجانبه آغاز شده است. ما می‌بینیم که دولت جدید اسرائیل که جناح‌های مختلف ازجمله فلسطینی‌ها را گرد هم آورده، رویکرد سازنده‌ای در قبال ترکیه از خود نشان می‌دهد. دیدار هرتزوگ از ترکیه در کل بر مناسبات میان اسرائیل با ترکیه و با فلسطینی‌ها تأثیر خواهد گذاشت». 3- چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز در توجیه تناقض آشکار سیاست یک بام و دو هوای دولت اردوغان در قبال آرمان فلسطین، گفته است: «ترکیه تعهد خود را به تشکیل کشور فلسطینی در مذاکرات پیرامون روابط نزدیک‌تر با اسرائیل زیر پا نمی‌گذارد. هر قدمی که ما با اسرائیل در رابطه با مناسبا‌تمان برداریم، هرگونه عادی‌سازی، مانند برخی دیگر از کشورها به بهای آرمان فلسطین نخواهد بود».

در بحث احیای روابط سیاسی دوجانبه، طرفی که پیش‌قدم شده است، دولت ترکیه است. ترکیه از طریق ترمیم روابط سیاسی با تل‌آویو به دنبال پیشبرد اهداف اقتصادی، سیاسی و امنیتی است. تلاش برای حل‌وفصل بحران اقتصادی در ترکیه، جلب حمایت لابی‌های صهیونیستی– آمریکایی از حزب عدالت و توسعه برای باقی ماندن در قدرت و همچنین مقابله با تهدیدات روسیه و آمریکا، سه فاکتور مهم در این زمینه است. ترکیه حتی مسائل مربوط به فلسطین را نیز از احیای روابط دوجانبه حذف کرده است. رژیم صهیونیستی که در سال‌های اخیر اقدام به برقراری روابط پنهان و آشکار با برخی کشورهای عربی نموده است، دیگر مانند گذشته از نظر راهبردی نیازی به ترکیه ندارد. اگرچه ترکیه به دنبال یک شراکت عمیق و شاید راهبردی با رژیم صهیونیستی است؛ اما چنین رویکردی در تل‌آویو دیده نمی‌شود. برای تل‌آویو احیای روابط در سطح عادی کافی است. رابطه با رژیم صهیونیستی و حمایت از آرمان فلسطین، دو موضوعی است که در یکجا جمع نمی‌شود. دولت و کشوری که حامی فلسطین است نباید دست دوستی به‌سوی تل‌آویو دراز کند. حتی اگر دولتمردان ترکیه نیز اعلام کنند که باوجود رابطه با رژیم صهیونیستی، همچنان حامی فلسطین خواهند بود، آن را جز ادعا چیز دیگری نمی‌توان تلقی کرد.

یادداشت روز

(حمید خوش‌آیند)